به گزارش سایت همایش بین المللی اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، حجت الاسلام دکتر اسماعیل سلطانی، استاد حوزه علمیه قم، جمعه 23 آبان در دومین روز همایش، مقاله‌ای با عنوان تمثل فرشته در شکل انسان ار دیدگاه علامه طباطبایی(ره) ارایه کرد و گفت: جریان تمثل به صورت تصریح در آیات مختلفی مانند قضیه حضرت مریم آمده است.
وی با اشاره به این‌که برای درک بهتر تمثل فرشتگان آشنایی با حقیقت و ماهیت فرشته لازم است، ابراز داشت: در باب ماهیت فرشتگان دو دیدگاه مطرح شده که بیشتر محدثین فرشته‌ها را جسم لطیف نورانی متشکل از اشکال مختلف می‌دادند و بر این مطلب به اجماع تمسک کرده‌اند و در مقابل حکما فرشتگان را موجوداتی غیر مادی و مجرد تعریف کرده‌اند.
این محقق معارف دینی در ادامه افزود: علامه طباطبایی(ره) نظر دوم را اختیار کرده ومعتقد هستند که در روایات و احادیث تصریح به جسمانیت فرشته نشده و همچنین اجماعی در این موضوع حاصل نیست و بر فرض تحقق در مسایل اعتقادی حجیت اجماع محل تامل است و از سوی دیگر ایشان با استناد به برخی آیات مانند آیاتی که ویژگی‌های فرشتگان را بیان کرده، فرشته را موجودی مجرد معرفی می‌کند.
وی با اشاره به این‌که در باورعلامه تمثل فرشته به شکل انسان به چهار حالت ممکن است، گفت: انقلاب ماهیت به این معنا که فرشتگان از حالت ملکوتی خود به حالت جسمانی تبدل پیدا کرده باشند، اولین نظریه‌ای است که علامه نمی‌پذیرند و رد می‌کنند.
حجت الاسلام سلطانی تغییر شکل به این معنا که جسم لطیف در شکل جسم غیر لطیف ظهور پیدا کند دومین حالت تبدل فرشته به انسان معرفی و خاطرنشان می‌کند: این حالت را هم علامه نمی‌پذیرند و حقیقت این نظریه را به نظر اول همان انقلاب ماهیت برمی‌گرداند.
وی با بیان این‌که حلول فرشته در قالب انسان همانند حلول هوا در یک ظرف را سومین حالت برشمرد و گفت: این نظریه هم در نگاه علامه مردود است و ایشان نظریه چهارم یعنی تصرف در قوه ادراک طرف مقابل را انتخاب می‌کنند و معتقد هستند که تصرف به اینگونه است که فرشته با حفظ ذات و حقیقت خود در ورای صورت ادراکی در بینایی طرف مقابل به صورت انسان حاضر می‌شود و بر این مطلب شواهدی هم ذکر می‌کنند از جمله این‌که با وجود تمثل هنوز در آیه اطلاق کلمه فرشته شده است.
