حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل ساجدی، دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفتوگو با سایت همایش بین المللی اندیشههای علامه طباطبایی در تفسیر المیزان با بیان اینکه برخی روش علامه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان را روش تازهای نمیدانند، گفت: عدهای قایل هستند علامه از تفسیر المنار محمد عبده استفاده کرده و در واقع تفسیر المیزان حاشیهای بر این تفسیر است.
وی با رد قطعی توهم فوق خاطرنشان کرد: تفسیر المیزان با تفسیر المنار تفاوتهای فراوانی دارد و با نگاهی دقیق به این دو تفسیر به بطلان این توهم پی خواهیم برد.
مدیر قطب کلامی مؤسسه امام خمینی(ره) در تبیین تفاوتهای تفسیر المیزان و تفسیر المنار بیان داشت: یکی از تفاوتهای این دو تفسیر نوع نگاه به اعتبار عقل و تاثیر آن در فهم کلام الهی است که علامه طباطبایی(ره) حجیت عقل در استخراج مفاهیم و معانی را قبول کرده است اما از حد اعتدال خارج نشده و احتیاط را در جای خود رعایت میکند در حالی که محمد عبده در تفسیر المیزان خرد افراطی را پیش گرفته و به همین جهت دچار لغزشهایی در تفسیر شده است.
وی با اشاره به اینکه علامه طباطبایی با وجود یک فیلسوف کامل و برجسته در تفسیر قرآن بر خلاف محمد عبده دچار خردگرایی افراطی نشده است، اظهار داشت: عبده در کتاب المنار ملایکه را همان نیرو و قوای طبیعی میداند در حالی که علامه ملایکه را موجودات غیر حسی و دارای شعور و اراده مستقل میداند.
نویسنده کتاب دین و دنیای مدرن با بیان اینکه در تفسیر المنار به راحتی امور خارق العادهها را توجیه مادی میکند و نویسنده این اثر سعی دارد اینگونه مطالب قرآنی را عادی و غیر طبیعی جلوه دهد، ابراز داشت: علامه بر خلاف عبده بر ماورای بودن امور خارق العاده قرآنی اعتقاد دارد و پایبندی به ظاهرآیات را دارد و آن را بدون ترس نمایان میکند تا مخاطب به خوبی این امور را به خوبی درک کند.
وی در ادامه تفاوتهای تفسیر المیزان و تفسیر المنار گفت: علامه طوری واردمباحث اجتماعی مانند حقوق زن میشود که خوانند احساس نکند از حالت تفسیر خارج شده و دارد یک کتاب سیاسی اجتماعی میخواند اما تفسیر المنار بر خلاف این تفسیر از حد اعتدال خارج میشود و به صورت افراطی وارد بحث میشود.
حجت الاسلام و المسلمین ساجدی در پایان بیان داشت: علامه برخی مباحث چالشی مانند تعدد زوجات را طوری مطرح میکنند که در شرایط خاص خودش قابل دفاع و پذیرش است اما عبده در تفسیر المنار طوری مباحث را طرح میکند که خواننده احساس میکند این احکام دینی مخالف فطرت انسان است.